Türkiye’nin de katılımcısı olduğu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) 5-8 Aralık 2022’de Türkiye’de gerçekleştirdiği araştırma ve görüşmelerin sonuçlarını bir rapor ile açıkladı. Bakanlıklar, Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), partiler ve Seçim Güvenliği Platformu’yla (SGP) görüşen AGİT Raporda, Mart 2022’de TBMM’de kabul edilen seçim kanunu değişikliklerinde AGİT’in önceki tavsiyelerinin önemli bir kısmının ve görüşülen kurum ve kuruluşların önerilerinin dikkate alınmadığına dikkat çekti.
‘YSK’nın 11 üyesinin hiçbiri kadın değil’
Raporda, 2018 seçimlerinde il ve ilçe seçim kurulu üyelerinin yüzde 12’sinin, sandık kurulu üyelerinden yüzde 24’ünün, sandık başkanlarının ise sadece yüzde 19’unun kadın olduğuna dikkat çekilen raporda, “YSK’nın 11 üyesinden hiçbiri kadın değildir. 7393 Sayılı Kanun, siyasi partilerin parlamento seçimlerine katılabilmeleri için daha katı uygunluk şartları getirmiş olup Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu tarafından aşırı ve ayrımcı nitelendirilmiştir” ifadelerine yer verildi.
‘Anayasa YSK kararlarının temyizini engellemekte’
Seçim kampanyaları finansmanının düzenlenmesinde çeşitli boşluklar bulunduğuna dikkat çekilen raporda, şu ifadeler yer aldı: “Kanun, daha önce AGİT tavsiyeleri arasında yer alan seçimlerden önce herhangi bir ara mali rapor ya da adayların mali raporlarının zamanında yayınlanmasını sağlamamaktadır. AGİT’in daha önceki tavsiyesine rağmen ‘hakaret’ suç olmaya devam etmektedir. Seçim kampanyaları sırasında medya kanunen tarafsız yayın yapmak ve adaylara eşit erişim sağlamakla yükümlüdür. Keza, kamu ve özel kanallarda ücretli siyasi reklamlara izin verilmelidir. Seçim mevzuatı, seçim sürecinin vatandaşlar ve uluslararası gözlemciler tarafından izlenmesine gereken imkanı vermemektedir. Anayasa, YSK kararlarının temyizini engellemektedir.”
AGİT 2023 seçimlerini izlemek için talepte bulunacak
Raporda ortaya konulan çekincelere ek olarak AGİT 2023 genel seçimlerini değerlendirmek için bir Seçim Gözlem Misyonu kurulmasını önerirken, AGİT üyesi 28 devletten uzun süreli gözlemcinin yanı sıra seçim günü işlemlerini takip etmek üzere 350 kısa süreli gözlemcinin görevlendirilmesini talep edileceği belirtti.
