Cumhurbaşkanlığı ve Meclis seçimlerinin gerçekleştirileceği 14 Mayıs’ta, 195 bin 705 sandıkta toplam 64 milyon 191 bin 285 seçmen oy kullanacak. Daha öncede olduğu cezaevlerinde bulunan binlerce tutuklu da oy kullanacak seçmenler arasında yer alacak.
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) cezaevlerinde bulunan tutuklu ve hükümlülerin nasıl oy kullanacağına ilişkin kararı 14 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlandı. Karara göre, “kasıtlı” suçlardan dolayı cezaevlerinde bulunan hükümlüler oy kullanamayacak. Tutuklular, hükümözlüler (cezası henüz onanarak kesinleşmemiş kişiler) ve “taksirli” fiillerden dolayı ceza almış hükümlüler ise 14 Mayıs’ta oy kullanabilecek. Ayrıca karara cezaevlerinin bulunduğu seçim çevrelerinde oy kullanabilecek.
Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) Savunuculuk Koordinatörü Berivan Korkut ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu üyesi Avukat Bülent Aşa, tutuklu ve hükümlülerin oy kullanma hakkı, cezaevlerinde seçimin nasıl yapıldığı ve seçim güvenliğini değerlendirdi.
41 bin 614 tutuklu oy kullanacak
Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre 1 Mart 2023 itibariyle cezaevlerinde 349 bin 893 tutuklu ve hükümlü oluğu bilgisini paylaşan Berivan Korkut, bunların 41 bin 614’ünün tutuklu olduğunu aktardı. Bu tutukluların arasında hükümözlülerinde olduğunu belirten Korkut, tutuklu ve hükümözlülerin oy kullanabileceğini ifade etti. Kaç tutuklunun hükümözlü olduğu bilgisinin olmamasından kaynaklı hükümlü tutuklulardan kaçının oy kullanacağının bilinmediğini dile getiren Korkut, çeşitli sebeplerle infaz erteleme, koşullu salıverme gibi sebeplerden dışarıda bulunan tutukluların da oy kullanabileceğini söyledi. Korkut, “Bizim şu an kesin verebileceğimiz sayı, tutuklu bulunan 41 bin 614 mahpus hapishanelerde oy kullanabilecek” dedi.
Şu ana kadar gerçekleştirilen seçimlerde kurulan sandıklarla ilgili herhangi bir hak ihlali bilgisinin gelmediğini söyleyen Korkut, “Sadece tutukluların tutuklu seçmen listesini kontrol etmesi, eğer listede yoksa bunlarla ilgili dışarıdaki gibi 2 Nisan’a kadar başvuru yapması, dilekçe vermesi ve kendilerini listeye aldırmaları gibi bir zorunluluk var. Basın ve diğer sivil toplum kuruluşlarının raporlarını da takip ettik. En azından bizim bildiğimiz kadarıyla yansıyan bir olumsuzluk olmadı” ifadelerini kullandı.
Cezaevinde kimler oy kullanabilecek?
YSK’nin kararına göre sadece “kasıtlı” suçlardan dolayı hükümlülerin oy kullanmayacağını hatırlatan Avukat Bülent Aşa ise, şunları belirtti: “Seçimlerde Ceza İnfaz Kurumları’nda bulunan tutuklularla ‘taksirli’ suçlardan hükümlü bulunanların oy kullanabilecekleri belirtildi. Dolayısıyla hapishanelerde 2 Nisan’da kesinleşen seçmen listelerine göre sadece tutuklular ve ‘taksirli’ suçlardan hükümlü bulunanlar oy kullanabilecek.”
‘Hükümlülerin de seçim sonuçlarına itiraz hakkı var’
Cezaevlerinde oy kullanımının hakimlerin denetimi altında yapıldığını belirten Aşa, sandık güvenliği ile ilgili “Nasıl ki dışarıda oy kullanırken tutanaklara itiraz hakkı varsa, hapishanelerde bulunan tutuklular ve ‘taksirli’ suçlardan hükümlülerinde seçim sonuçlarına yani tutanaklara itiraz etme hakkı var. Hapishanede kurulan sandıkların döküm ve sayım işlemleri yapıldıktan sonra mühürlü torbayla oy toplama merkezlerine gidiyor. Orada tekrar sayıldığı için her hangi bir şaibe olduğu taktirde orada da itiraz edilebiliniyor” diye belirtti.
Her tutuklunun, tutuklu bulunduğu kent için oy kullandığını söyleyen Aşa, tutukluların hem Cumhurbaşkanı hem de milletvekilli seçimi için oy kullanacağını aktardı.
2018’de HDP birinci çıktı
Yayımlanan 2018 seçim haritasında ortaya çıkan oy dökümlerinde Türkiye ve Kurdistan’daki cezaevlerinde Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) birinci parti olarak çıktığını aktaran Aşa, bu haritaya oranla cezaevlerindeki siyasi tutuklulara dikkat çekti. İktidarın korku politikasının cezaevlerinde pek etkili olmadığının altını çizen Aşa, şöyle devam etti: “Çünkü cezaevlerinde büyük bir direniş söz konusu. Oradaki tutsaklar ve mahpuslar ne pahasına olursa olsun seçim günü kendi oylarına sahip çıkıyorlar. Siyasi tutuklular seçim noktasında tecrübeli ve bu nedenle her hangi bir hak ihlali bilgisi bugüne kadar gelmedi.”
Aşan, son olarak ÖHD olarak seçim öncesi sandıkların nasıl kurulacağı ve tutukluların nasıl oy kullanacağı noktasına cezaevlerini ziyaret ederek, bilgilendirmede bulunduklarını aktardı. (Kaynak: MA)
