Amed Emek ve Demokrasi Platformu’nun Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi önünden kentteki kaçak yapıları isim vererek açıkladı. Açıklamada kaçak yapılara dair yapılan tüm başvuruların yanıtsız bırakıldığına dikkat çekildi. Açıklamayı okuyan Mimarlar Odası Eş Başkanı Ferit Kahraman, şunları söyledi: "6 Şubat tarihinde Maraş merkezli iki deprem meydana gelmiş ve 11 ilde telafisi mümkün olmayacak sonuçlar doğurmuştur. Bilim ve teknikten uzak, denetimsiz, rant barındıran ve aynı zamanda bilinçsiz bir yapılaşma sebebiyle on binlerce yapı enkaza dönmüş, yüzbinlerce konut kullanılamaz hale gelmiştir. Bu enkazlarda on binlerce insanımız hayatını kaybetmiş, yüzbinler yaralanmış ve yaşananlar unutulması mümkün olmayan kalıcı travmalara dönüşmüştür. Bu acıların yaşanmasında sorumlu aktörler, aynı yanlış kararları vermeye devam etmekte ve aynı seçimlerle insanlarımızı yeni ölümlere mahkum etmektedir. Ayrıca İmar afflarıyla birçok denetimsiz, riskli ve kaçak yapı yasal kılıf uydurmalarla meşru hale getirilmiş ve insanlara mezar olmuştur! Tedbirsizliği kader diye sunanlar, rant ve çıkarlarını toplum yararının önüne koyanlar bu acılara sebep olmuştur. Bu acıların yaşanmasında siyasi iktidarların, devletin kamu kurumlarının ve idarecilerinin payı çok büyüktür. Bununla birlikte iktidar-muhalefet fark etmeksizin ülkedeki bütün belediye yönetimleri de aynı sorumluluğun ortağıdır. Bedenlerimiz siyasi iktidar başta olmak üzere görevini yerine getirmeyenler yüzünden enkaz altında kalmıştır! Denetleme görev ve yetkisi bulunan kurumlar ne yazık ki görevlerini yerine getirmemektedir. Ruhsatsız, denetimsiz, kaçak yapı olmasına rağmen kamusal alan niteliğinde olup bütün insanların ortak kullandığı cafeterya, lokanta, mağaza gibi işyerleri, okul, hastane, otel ve düğün salonu gibi tesislere faaliyet izni vermektedir. Ayrıca yasal düzenlemelere aykırı olarak bina altlarında fırınlara, bodrum altlarında çoğu sığınak olmasına rağmen otopark ve oto yıkama işletmelerine izin vermektedir. Yine bina önlerine, blok aralarına kaçak yapı eklenmesine, zemin katlardan bodrum ve 1. katlara döşeme, kiriş gibi taşıyıcılara zarar verilerek bağlantılar yapılmasına göz yummaktadır. Bahsi geçen bütün aykırılıklar son depremde de görüldüğü gibi herhangi bir doğal afet durumunda veya uygun dayanıklılıkta yapılmadığı için kullanıcı yükü sebebiyle yıkılma riski taşımaktadır. Ancak risk barındıran durumları ortadan kaldırmak ve önleyici tedbir alma görevi olanlar ne yazık ki hiçbir işlem yapmamaktadır. Ülkenin tamamında görülen bu uygulamalardan birçoğu kentimizde de bulunmakta ve son dönemlerde kayyımların göz yummasıyla teşvik edilir hale gelmiştir. Kayyımların belediyelere atandığı günden bu yana kent suçlarına birçok yeni suç eklenmiş ve eklenmeye devam etmektedir. TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyonu tarafından, kentte birçok ruhsatsız inşaat faaliyeti ve kaçak yapı tespit edilmiş, bu tespitler çerçevesinde belediyeler başta olmak üzere Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğüne defalarca yazı yazılmış ancak süreç boyunca bu aykırılıkların ortadan kaldırılmasına dair işlem yapılmamıştır. Bununla birlikte Kentsel Sit Alanı olan Suriçi’ndeki kaçak yapılar için de Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na ayrıca defalarca yazı yazılmış ama işlem yapmamakla birlikte bunu suç duyurusuna dönüştürecek herhangi bir girişimi dahi olmamış, suçlara göz yumulmuştur. Ülkenin tamamında olduğu gibi kentimizde de bu göz yumma ve suç ortaklıkları sebebiyle son yaşadığımız deprem felaketinde, onbinlerce can verilmiştir. Bununla birlikte görevini yapmayan yetkililer bu koltukları işgal ettikçe, tedbir almak yerine emir ve talimat alıp usulsüzlükler yaptıkça, rantlara göz yumdukça bu enkazların altında kalarak daha çok can vereceğimiz görülmektedir! Ancak ihmalkârlığınız yüzünden, ölümlere razı gelmeyeceğiz! Bizler halkımızla birlikte enkazlar altında ezilirken, bedenlerimizi yıkıntılar arasından çıkarmaya ve yararlarımızı sarmaya çalışırken birileri kentimizde rantlarını büyütmeye devam etmiştir! Yetkili olarak vali, kaymakam olarak sorumlu mülki amirler olmanıza, belediyelere atanan kayyımlar olarakta, yine bütün yetki ve koltuklar sizde olmasına rağmen; onlarca yazışmaya ve suç duyurusunda bulunmamıza rağmen yanı başınızda, gözlerinizin önünde yükselen kaçak ve denetimsiz yapılara dokunmayarak makamlarınızı suça ortak ettiğinize göre ya bu ranta ortaksınız, ya da o koltuklarda irade sahibi değilsiniz! Dokunmadığınız, göz yumduğunuz her denetimsiz ve kaçak yapının, yapılara zarar veren her işletmenin halkımıza, sevdiklerimize mezar olmasını oturup izleyecek değiliz! İşte bu sebeple sayısız kez yazışma yaptığımız, suç duyurusunda bulunduğumuz tespitli birçok suçu burada kamuoyuna açıklama gereği duyuyoruz! Bu doğrultuda, •Kayapınar İlçesi, Kayapınar Mah, 4589 Ada 1 Parselde bulunan arsa imar planında sağlık tesis alanı olmasına rağmen Çırağan Event Center Düğün Salonu olarak kaçak ve ruhsatsız bir şekilde inşa edilmiş ve faaliyet vermektedir. •Yenişehir İlçesi, Seyrantepe Mah, 25 Ada 38 Parselde bulunan Park Yıldız Düğün Salonu pandemi döneminde kaçak olarak inşa edilmiş ve hatta AK Parti İl yönetimince bu tesiste etkinlikler yapılmıştır. •Yenişehir İlçesi, Seyrantepe Mah, 25 Ada 39 Parselde Adliyenin hemen dibinde bulunan Petrol İstasyonu içindeki plazaya kaçak kat eklenmektedir. Deprem öncesi başlayan bu çalışma deprem sonrası da devam etmektedir. •Turistik Otel yıkım ruhsatı ve önlemler alınmadan yıkılmış ve sonrasında kazı işleri dahi yapı ruhsatı düzenlenmeden yapılmıştır. Ayrıca Tescilli bir yapı olmasından dolayı uygulamaya esas projelerinin Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanması sonrasında inşaat faaliyetine başlaması gerekirken bu projeler onaylanmadan kazılar bitirilmiştir. Kazıdan çıkarılan toprak yetkililerin gözü önünde Dağkapı Meydanından eski Orduevi arsasına dökülerek stoklanmıştır. •Sur İlçesi, Kentsel Sit Alanı olan Suriçinde İnönü Mah, 138 Ada 27 (25) Parselde bulunan Yakut Plaza olarak bilinen yapının kaçak ve yıkım kararı olmasına rağmen hali hazırda izinsiz bir şekilde inşai faaliyette bulunmaktadır. •Sur İlçesi, Suriçinde Dabanoğlu Mah, 164 Ada 1 Parselde bulunan Avni Bey Konağı veya Kemikli Evi olarak bilinen yapı Suriçi evlerinden çalıntı taşlarla yasaklı dönemde kaçak olarak inşa edilmiştir. Ayrıca yaptığımız araştırmalarda uydu fotoğraflarından da görüleceği üzere yapının 2018 yılından sonra yapıldığı ve usule aykırı olarak imar affı belgesi düzenlendiği, suç işlendiği belgelenmiştir. •Sur İlçesi Suriçinde Savaş Mah, 388 Ada 1 parselde bulunan yapının üzerine kaçak kat eklenmiş ve faaliyet vermektedir. •Sur İlçesi, Yukarıkılıçtaşı Mah, Silvan yolu köprüsü bitişiğinde 167 parselde Dicle Vadi Kır Düğün Salonu olarak düğün salonu inşa edilmiştir. •Yenişehir İlçesi, Yenişehir Mah, 461 Ada 35 Parselde bulunan Asuris Otel yakın zamanda çatıya kaçak kat ilave etmiş, deprem sonrası bu faaliyeti hızlandırıp kaçak katı tamamlamıştır. •Kayapınar İlçesi, Huzurevleri Mah, 867 Ada 167 Parselde Genesis Hastanesi olarak bilinen yapı, yan parselde yeni inşa ettiği bina ile eski ana binayı birbirine bağlayacak şekilde eklenti yapmış ve kaçak kat eklemiştir. Aykırılık kısmen kaldırılmış olmasına rağmen yapıların bağlantısı hala devam etmektedir. •Kayapınar İlçesi, Mezopotamya Mah, 1750 Ada 4 Parselde bulunan binanın üzerine kaçak kat eklenmiştir. Kaçak katın kaldırılması çalışmaları kısmen başlamış olmasına rağmen aykırılık tamamen kaldırılmamış, parselde ayrıca ruhsata aykırı uygulamalar yapılmaktadır. •Kayapınar İlçesi, Kayapınar Mah, 4812 Ada 2 Parselde bulunan Grand Plaza isimli büro binasının üzerine kaç kat eklenmiştir. Ağustos 2017 yılında yapı ruhsatı düzenlendiği ve uydu görüntülerinden kaçak katın 2019 yılında eklendiği tespitli olmasına rağmen yapı kayıt belgesi düzenlendiği gerekçesiyle hiçbir işlem yapılmamıştır. Ayrıca Bağlar Belediyesinin göndermiş olduğu yanıtta bahsi geçen yapı kayıt belgesinin havuz, istinat duvarı ve dolgu alanı için düzenlendiği, eklenen kaçak kat için düzenlenmediği görülmektedir. •Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünün hemen karşısında halihazırda birden çok kaçak apartman yükselmekte ve ilgili meslek odası tarafından bildirilmesine rağmen yetkililer buna göz yummaktadır. •Bütün bunların yanında dünya miras listesindeki Hevsel Bahçelerinde Sur Belediyesince nehirden kum çıkarılarak tahribat yapılmıştır. Hali hazırda Hevsel Bahçeleri ve Dicle Nehrinde tahribatlar devam etmekte ve birçok kaçak ticari işletme faaliyet yürütmektedir. Kırklardağı, On Gözlü Köprü ile Dicle Nehri kıyılarında işgaller sürmekte, cafe, restoran ve düğün salonu inşaatları kaçak bir şekilde yetkililerin gözü önünde gerçekleşmektedir. Son depremde de görüldüğü üzere birçok yapının kaçak kat eklemesi, eski ve yeni yapıların tasarım ve davranış farklılıklarından dolayı birbirini yıkmaya sebep olması, tadilatlar sırasında taşıyıcı sistemlere zarar vermesi gibi birçok yanlış uygulama yıkımlara ve ölümlere sebep olmuştur. İlk başta denetimli ve ruhsatlı yapılmış olmasına rağmen daha sonra ruhsatsız ve teknikten yoksun müdahaleler yapan birçok yapı da yine aynı şekilde enkaza dönüşmüştür. Bu bağlamda yetkililere sesleniyoruz! Bu suçların ortağı olmaktan ve göz yummaktan vazgeçilmelidir! Yerel yönetim, il müdürlüğü veya bakanlık yetkisinde yapılara verilen işyeri açma, çalıştırma ruhsatları ve işletme izinleri yapıların yasal prosedürlere uygunluğu ve sağlamlığı kontrol edilerek yeniden düzenlenmelidir. Onaylı Ruhsat projelerine aykırı müdahale ve eklenti yapılan yapılara, ruhsatsız, kaçak ve denetimsiz yapılara yetkili kurumlarca derhal müdahale edilmeli, denetleme ve kontrol görevleri yerine getirilmelidir! Kanunlara aykırı olmasına rağmen pasta hane, simit atölyesi vb isimlerle bina altlarında işletme izni verilen fırınlar ile sığınakları, bodrum katları, zemin katlarını otopark ve oto yıkamaya çevirerek amacı dışında kullananlar, sudan kaynaklı taşıyıcı sistemde, donatı ve betonlarında çürümeye sebep olan yapılardaki bütün aykırılıklar derhal ortadan kaldırılmalıdır. Okul, hastane, otel, düğün salonu, spor salonları, marketler başta olmak üzere bütün işyerlerinden taşıyıcı sistem analiz ve tahkiklerinin yaptırılması istenmeli, uygun kriteri sağlamayanların faaliyetleri durdurulmalıdır. Ancak ruhsatlı güçlendirme veya yeniden yapım gibi gerekli kriteri sağlaması koşuluyla faaliyet izni verilmelidir. Bunun yanında idarelerin suç olmasına rağmen aykırılıklara göz yumduğu, müdahale etmediği de göz önünde bulundurulduğunda ayrıca halkımıza da sesleniyoruz! Okullar, düğün salonları, cafeler, restoran/lokantalar, hastaneler, oteller, otoparklar, spor salonları, alışveriş merkezleri, mağazalar, camiler, atölyeler, fabrikalar gibi kullanıcısı olduğunuz birçok yapının sağlamlığını, ruhsatlı olup olmadığını, ruhsata aykırı müdahale yapıp yapmadığını, güvenli olup olmadığını birlikte sorgulamalıyız! Bizler her zaman olduğu gibi bugün de ruhsatsız, denetimsiz ve kaçak yapılara göz yuman, bu suça ve ranta ortak olan herkes hakkında suç duyurusunda bulunduğumuzu ve hayatlarımızı korumak adına üzerimize düşen sorumluluğun bilinciyle mücadele etmeye devam edeceğimizi kamuoyunun bilgisine sunarız. Bizleri ölüme mahkum eden her aykırılığa, risk ve tedbirsizliğe karşı birlikte dayanışma göstermeye, mücadelemize güç katmaya çağırıyoruz! Eşit, yaşanılabilir, güvenli yapıları ve kentleri birlikte inşa edeceğiz!"