Yurttaşlara seçim güvenliğini sağlamak adına iradelerine sahip çıkmaları gerektiğini söyleyen siyasi parti temsilcileri ikinci turda daha titiz davranılacağını belirtti.
Özel Haber: İrfan Tuncçelik/Ankara
Cumhurbaşkanı seçiminde ilk turda en yüksek oyu olan iki aday, Recep Tayyip Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu bir kez daha yarışacak. İki aday 28 Mayıs'ta ikinci turda karşı karşıya gelecek. Resmi sonuçlara göre, yurt içi, yurt dışı ve gümrük kapıları sandıkları dahil 14 Mayıs Cumhurbaşkanı seçim sonucu; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 27 milyon 133 bin 849 oy ile oyların yüzde 49,52'sini, Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da 24 milyon 495 bin 178 oy ile yüzde 44,88'ini aldı.
Fakat bir yandan da sürekli tartışmaların hedefinde olan seçim güvenliği ve sandıkların korunması bir süredir hem seçmenlerin hem de siyasi partilerin gündeminde. Seçim güvenliği genel olarak sadece oy verme günü ve sandık güvenliği ile sınırlı tutulmayarak seçim takviminin açıklanmasıyla başlayan ve itirazlar sona erip kesin sonuçlar açıklanıncaya kadar olan süreç olarak tanımlanıyor. 14 Mayıs seçimlerinde sandık başlarında yaşananlar ve sonrasında sonuçlara yapılan itirazlarla da, Cumhurbaşkanlığı seçiminin 2. turuna giderken sandık güvenliği seçimin kilit konularından.
Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da 2. tur seçim kampanyasının ilk basın toplantısında, "Vatanını seven sandığa gelsin" diyerek seçmenleri hem oy kullanmaya, hem de oy kullandıkları sandıkların başında durarak oylarına sahip çıkmaya çağırdı.
Sandıklarda görev alan avukatlar ve müşahitler de, karşılaştıkları usulsüzlükleri ve yaşadıklarını hem partileriyle hem de sosyal medyadan paylaşıyor. Peki Türkiye'de sandık başlarında ne gibi sorunlar yaşanıyor? Siyasi parti temsilcileri ve seçilen milletvekilleri ikinci tur seçimlerine dair yapılması gerekenleri SurAjans'a anlattı.
"Sandık başında operasyon yapıldı"
14 Mayıs seçimlerinde sandık başında operasyon yapıldığı yönünde duyumlar aldığını belirten Gelecek Partisi Genel Sekreteri Kani Torun, ilk ölçüde muhalefetin sandık görevlisi veya müşahidinin olmadığı sandıklarda cumhurbaşkanlığı oylamalarında yüzde yüze yakın çıkmasının şüpheyi arttırdığını söyledi.
"Muhalefetin birçok sandık görevlisi sandık başına gitmedi, gidenler erken ayrıldı. Bir kısmı sayım bitti, iş uzayınca bırakıp gitti. Tutanağın tutulmasına kadar orada durup da sandığın sonucunu tam olarak alsalardı bu kadar büyük bir fark olmayabilirdi, orda bir manipülasyon var. Islak imzalar olduktan sonra veri girişinde sorun olacağını zannetmiyorum, itirazla düzeltiliyor. Sorun şu; çoğu yerde ıslak imzalar muhalefetin eline geçmedi ya da muhalefet bunları toplayamadı."
Nerelerde ve hangi sandıklarda eksiklik olduğunun ortaya çıktığını ifade eden Torun, muhalefetin her bileşeniyle çok daha ciddi çalışmalar yaptığını ve ikinci tur için eksik olan sandık görevlerinin tamamlanması, sandıkların hemen terk edilmemesi konusunda daha dikkat edileceğinin altını çizdi.
"Daha titiz davranacağız"
Büyükşehirlerde bir kısmı AKP'linin sandıklarda CHP müşahidi ya da sandık görevlisi olarak görev aldıklarını ve buralarda sandık yerlerini erken terk ettiğini aktaran Torun, bu sefer daha titiz davranılması gerektiği uyarısında bulundu.
"Seçmenin moralini bozmamasını istiyoruz. İlk turda olduğu gibi tam kadro yine seçime gidelim. Bu propagandaya kanmamak gerekiyor çünkü AKP ikinci turda kendi seçmenini dışında ittifak içindeki seçmeni sandığa götüremeyecek, bu bizim için büyük bir avantaj, herkes ilk turdaki katılım gibi daha fazla bir katılımla, seçime gitmeyenleri de ikna ederek sandığa gitmesinde fayda var. İkinci tur yeni bir seçim olduğu herkesin kavraması gerekiyor"
CHP'li Kaya: Yaşanan aksaklıkları gördük, telafi edeceğiz
SurAjans'a konuşan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Ankara Milletvekili Yıldırım Kaya da seçim güvenliğine işaret ederek, sandık kurul üyelerinin, görevlerini yapmamış olan ya da eksik yapmış olanların tamamını değiştirdiklerini ve en az 5 müşahit bulundurma talimatının da Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nun verdiğini söyledi. Kaya, "Bir de kesinlikle kimlik kontrolu yapılacak. Yani kişinin elindeki nüfus cüzdanıyla seçmen listesindeki TC nosu ile karşılaştırılacak" dedi.
Yoğun bir nüfus hareketliliği yaşanan deprem bölgesinde seçim güvenliğinin nasıl sağlanacağı en çok merak edilen konulardan biri. Hatay başta olmak üzere çok sayıda depremzedenin başka illere göç etmesi, can kayıplarının fazla olması gibi unsurlar, seçmen kütüklerinin güncellenmesi ve seçim güvenliği konusunda soru işaretlerinin oluşmasına neden oluyor.
CHP'li Kaya, deprem bölgesinde seçim güvenliğinin sağlanıp sağlanmadığı sorusuna ise şöyle yanıt verdi:
"Deprem bölgesinde eksiklikler olmuş mudur? Çok fazla eksiklik olduğunu düşünmüyoruz. Seçmen sayısının fazla olması ve Tayyip Erdoğan'ın önde gösterilmesi çabasıyla kazansaydı yarım puan daha alırdı. Ancak birinci turu kaybetti. Şimdi bizim yapacağımız iş, daha sıkı bir denetim. Genel başkanımızın talimatıyla eski vekiller 61 ilde görevlendirildi. Ben de Ağrı ve Erzurum'da olacağım. Dolayısıyla 14 Mayıs'ta yaşanan aksaklıkları gördük. Bunları telafi edecek adımlar atacağız."
"1 milyon kişiyle sandıklarda olacağız"
Urfa'da seçim güvenliği ve yaşanan aksaklılara da değinen Kaya, şöyle devam etti:
"Şanlıurfa'da çok ciddi usulsüzlüklerin yapıldığı doğrudur. Tespit ettiklerimize itiraz ettik. Şimdi daha güçlü sürece dahil olacağız. İktidar çatışmaya götürecek bir anlayışla hareket ediyorlar. Kendisi olmayan seçmenin yerine özellikle köylerde ve mezralarda blok oy kullanıldığı tespitleri var. Sandık başında bu itirazlar yapılamadığı için bu sorunlar çözülemedi. Demokrasiden, barıştan ve özgürlükten yana olan tüm güçler sandıkta kendisini görevli sayacaklar. Böylece sandıklara sahip çıkacağız. Bu bir referandum bu bir seçim değil. Referandumda iki görüş var, mevcut sistemin değişmesini isteyen, kadınları meta olarak gören bir anlayış var. Bir de kadınların eşitliğini, özgürlüğünü ve bu sistemin değişmesini isteyen bir anlayış var"
1 milyon kişiyle sandıklarda olacaklarını kaydeden Kaya, Cumhurbaşkanlığı sayımında, 2 bin 248 sandıkta milletvekiliğinde ise 4 bin 825 usülsüzlük tespit ettiklerini ve bunun itirazını yaptıklarını belirtti. Kaya şöyle devam etti: "Islak imzalı tutanaklarımızı aldığımızda sisteme girişte diyelim ki Kemal Kılıçdaroğlu 118 oy almış, ama sisteme girerken 0 yazılmış, bunları tespit edip itirazlarımızı yaptık. Bu sefer ıslak imzalı tutanakları tam anlamıyla eksiksiz alacağız. Tüm eksikliklerimizi gözden geçirdik."
Siber saldırılara karşı uyardı
14 Mayıs seçimlerinde veri akışı sağlayan bazı muhalif kanalar siber saldırılara maruz kaldı. Siber saldırılara karşı uyarılarda bulunan Kaya, "Genel merkezimizdeki sisteme saldırılar oldu ama bir dakika geçmeden saldırılar püskürtüldü. Dışarıya kapalı bir internet sistemi kurduk. Temel meselemiz şu; vatandaşımızın sandıkta oy kullanmasını sağlamak, kullanılan oyun sandığının ıslak imzalı tutanağını aldıktan sonra ajansalara veri akışını kısa sürede dursa da bu sonucu değiştirmez. Ajanslara göre YSK karar vermiyor. Sonuçta ıslak imzalara göre karar veriyor. Cumhuriyetin geleceğine hep birlikte sahip çıkmak zorundayız" dedi.
Urfa'da neler yaşandı? Gerekli önlemler alındı mı?
Seçim güvenliği konusunda en tartışmalı yerlerden biri de Urfa. Sonuçlara itiraz edilen kentte AKP 8, Yeşil Sol Parti 4, CHP ve MHP ise 1’er vekil çıkardı. Kent genelinde 100’ün üzerinde sandık sonuçlarına itiraz eden Yeşil Sol Parti’nin yaptığı kimi itirazlar, kendi lehine sonuçlandı.
Yeşil Sol Parti Urfa Milletvekili Av. Dilan Kunt Ayan, Urfa'da yaşananları SurAjans'a değerlendirdi. Ayan, Urfa özelinde toplu oy kullanımının olduğu birçok yere kendi müşahitlerini gönderdiklerini, birçoğuna da engel olmaya çalıştıklarını ancak bazı köylerde buna engel olamadıklarını ve sandık başkanlarının dahil darp edildiğini aktardı. Cumhurbaşkanlığı ikinci turu için de kırsal da dahil bütün sandıklarda müşahit görevlendirdiklerini bildiren Ayan, kent genelinde seçim güvenliği için aldıkları önlemleri şöyle sıraladı:
"Bunun yanı sıra ilk turda çok ciddi avukat sayımız vardı. Şu an yine sahada diğer siyasi partilerin avukatlarıyla birlikte, toplu oy kullanımı ve kadınların oy kullanmasını engelleyenlerin tamamıyla ilgili önlemlerimizi almış durumdayız. Gerek sandık güvenliği gerek müşahitler gerekse herkesin kendi oyunu kullanması için çalışmalarımız devam ediyor. İlk seçimde de avukatlarımız sahadaydı. Özellikle Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) avukatlarımız ve barodan gözlemci avukatlarla birlikte tekrar bir fiil sahada olacağız. Yine ÖHD'li avukat arkadaşlarımız müşahit eğitimleri vermişti, bunu tazeleyecekler. Müşahitlerimiz, Özellikle 142 belgesi olmadan oy kullanan kolluk güçleri yönünden, toplu oy kullanımı yönünden de haricen eğitime tabii tutulacak.
İlk turda müşahidimiz hemen hemen her sandıkta vardı. Hatta yedeklerimizi de oluşturmuştuk ancak üzülerek söylüyorum ki Urfanın seçim karnesi ortada. Sadece müşahitlerimiz değil, sandık görevlileri dahi darp edildi. Gerekli suç duyurularımızı yaptık. Sandık başkanlarının bu konuda uyarılmasını talep ettik. Seçim günü kriz masamıza gelen ihbarların tamamına müdahil olduk. Hem jandarmayı hem de YSK’dan sorumlu ilçedeki hakimleri arayarak gerekli müdahaleyi yapmalarını istedik. Sandık başkanlarının darp edildiği olaylarla karşı karşıya kaldık. Bu olayların çıktığı yerlerin tamamını tespit etmiş durumdayız. İkinci turda da buralarla ilgili eğilimlerimiz ve daha ciddi güvenliğimiz olacak."
Seçmenlerinin oylarına sahip çıkmaları adına sandığa gitmeleri konusunda uyaran Ayan, "Urfa’da 1 milyon 222 bine yakın oy var. Fakat bu seçimde ortalama 999 bine yakın kişi oyunu kullanmış, geri kalan kişiler maalesef sandık başına gitmemiş. O yüzden demokrasinin tesisinin kurulabilmesi ve tek adamın devrilebilmesi için, özellikle bizim seçmenimize dair ırkçı söylemleri arttıran politikaları ber taraf etmek için elbette sandıklara oy kullanmaya davet ediyoruz" dedi.
"İlk seçimde durdurduk, ikinci turda kazanacağız"
Ayan, oy kullanmayan kişilerin sandıklara gitmesini, oy kullanan kişilerin ise oy kullandıkları yerlerde sandıklara sahip çıkmalarını isteyerek sözlerini şöyle noktaladı:
"Bu seçimde bir tane oyumuzu dahi onlara bırakmamak adına, seçmenin iradesine saygı duymayan faşist zihniyete bırakmamak adına oylarımızı çalanlara karşı başvurularımızı gerçekleştirdik. İkinci turda da bunlar elbette yaşanması olasıdır. Bizim görevimiz seçmenin iradesine sahip çıkmak ancak insanları da kendi sandıklarına sahip çıkmaya davet ediyoruz. Urfa’da 43 bine yakın geçersiz oy vardı, üzülerek söylüyorum ki ciddi oranı da Yeşil Sol'a ait oylardı. Bu seçimde böyle bir durum olmayacak. İki aday var, bu açıdan ikinci turda tek adam rejimini yok edeceğimize inancımız tam. İlk seçimde durdurduk, ikinci turda kazanacağız. Buna inanıyoruz."
