Sektördeki özel sektör ve kamu yatırımları için bir yol haritası niteliğindeki çalışmanın sonuçları Tekstil İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nde GÜNTİAD ve Diper Tekstil firması ev sahipliğinde düzenlenen toplantıda paylaşıldı.
DTSO Başkanı Kaya toplantıda kırsal ilçelere OSB yapılmasının sektörlerin gelişiminde önemine dikkat çekerken, göç hareketlerinin önlenebileceğine vurgu yaptı. Kaya, altıncı bölge teşviklerinin sektörel teşviklerle güncellenemesi çağrısı yaptı.
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) ve Güneydoğu Tekstil Sanayi ve İş İnsanları Derneği (GÜNTİAD) işbirliğinde “Diyarbakır Tekstil ve Hazır Giyim Sektör Raporu” hazırlandı.
2 kurum işbirliğinde Ağustos – Kasım 2023 döneminde Diyarbakır merkez ve ilçelerini kapsayan araştırmanın sonuçları derlenerek yayın haline getirildi.
Araştırma kapsamında merkez ve ilçelerde toplam 331 tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren işletme, 25 çırçır sektöründe faaliyet gösteren işletme ile görüşüldü. 50 işletme ile derinlemesine görüşme yapıldı ve ilgili kurum temsilcilerinin katılımı ile bir odak grup toplantısı gerçekleştirildi.
Araştırma raporu ile kentin tekstil ve hazır giyim sektöründeki mevcut potansiyeli, güçlü, zayıf yönleri, sektörün ilde gelişimi için tehditler ve fırsatlar belirlenerek, işletmelerin üretim kapasitesi, ürün çeşitliliği, istihdam kapasitesi, satış pazarlama deneyimleri, ihracat ve markalaşma kapasiteleri incelendi. Araştırma raporu ile sektörün kentte gelişimi için karşılaştığı kısıtlar, riskler, gelişme potansiyeli olan alanlar ve sektörün kent ekonomisine katkısını geliştirmek, işletmelerin ve istihdamın sürdürülmesi için alınması gereken önlemler tespit edildi.
331 işletme
Etkinlikte öncelikle GÜNTİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Ayas araştırma sonuçları hakkında bilgi verdi. Ayas, “ Bugün, Diyarbakır tekstil ve hazır giyim sektörünün mevcut durumunu, başarılarını, karşılaştığı zorlukları ve geleceğe dair vizyonumuzu sizlerle paylaşmak üzere buradayız. Temmuz 2023'te başlattığımız çalışma kapsamında 481 işletme ve atölyemizi derinlemesine inceledik ve maalesef artan maliyetler ve sektörel zorluklar nedeniyle 150'sinin kapalı olduğunu veya faaliyetlerini durdurduğunu tespit ettik. Ancak, üretime devam eden 331 işletme ile yaptığımız nitelikli görüşmeler, sektörümüzün canlılığını ve potansiyelini gözler önüne serdi. Diyarbakır, tekstil ve hazır giyim alanında bölgesel bir güç merkezi olarak öne çıkıyor. Sektör, kent ekonomimiz için stratejik bir öneme sahip ve entegre yatırımlar, ürün çeşitliliği, uluslararası markalarla işbirliği, ve kendi markalarını yaratan işletmeler ile diğer illerden farklılaşıyor.
Sektörde 331 işletmede 21.522 kişi çalışıyor, çalışanların %64’ü kadın
İşletmelerimizin %31’i Yenişehir ilçesinde. Dış ilçelerde Bismil, Ergani, Silvan ilçeleri öne çıkıyor. Görüşme yaptığımız 331 firmada 21.522 kişi çalışıyor. Çalışanların %64’ünü kadın çalışanlar oluşturuyor. Kentte tekstil ve hazır giyim sektöründe bir yıl önceye göre çalışan sayısında %18 artış sağlanmış durumda. Sektörde gelecek bir yıl içinde çalışan sayısında %48 artış olması bekleniyor. Organize Sanayi Bölgeleri kentte sektördeki istihdamda bugün %62’lik paya sahip” şeklinde belirtti.
Ayas, “ Görüşme yaptığımız 313 işletmenin %33’ü kendi markası için üretim yapıyor. Aynı şekilde hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe üretim yapan 250 işletmenin 75’i uluslararası markalara, 136 işletme ulusal firmalara, 51 işletme ise Diyarbakır’daki işletmelere fason üretim yapıyor. İşletmelerimizin %87’si siparişe göre üretim yapıyor. 13 firmamız kendi e-ticaret sitesini kurma deneyimine sahip ve 16 firmamız e-ticaret siteleri üzerinden satış yapıyor. Hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe faaliyet gösteren 250 işletmeden 183’ü kendi markasını kurmak istiyor. İşletmelerimiz sürdürülebilirliklerini sağlamak ve büyümek için markalaşmayı önemli bir strateji olarak görüyor ve işletmelerimizin %83’ü orta ve uzun vadede markalaşmayı veya marka değerlerini arttırmayı hedefliyor. Markalaşma ve e-ticarete yönelik adımlarımız, sektörümüzün geleceği için hayati önem taşıyor.
İlimizde tekstil ve hazır giyim sektöründe yaratılan toplam istihdam üzerinden kente ekonomik girdisine baktığımızda 2023 yılı için 7.7 milyar TL. OSB’lerde yaratılan ekonomik girdi ise yıllık 4.6 milyar TL” dedi.
Artan işgücü ve hammadde maliyetleri en temel sorunumuz
Ayas, “Ancak, bu umut verici tablonun yanı sıra, sektörümüz önemli zorluklarla da karşı karşıya. Artan maliyetler, özellikle ham madde ve işçilik maliyetlerindeki artışlar, sektörümüzün kar marjlarını baskı altına alarak rekabetçiliğini olumsuz etkiliyor. Ayrıca, finansa erişimin zorluğu, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerimizin gerekli yatırımları yapabilmesi ve büyüyebilmesi için büyük bir engel teşkil ediyor. Sektörümüzün daha da gelişmesi ve uluslararası alanda rekabet edebilir bir konuma gelmesi için birlikte çalışma, bilgi ve tecrübe paylaşımı önemli. Hep birlikte, Diyarbakır'ı tekstil ve hazır giyim alanında bir marka şehir haline getirebiliriz. Çalışmamızın sektörümüzün geleceğine yön vermede ve politika belirlemede dikkate alınması gereken önemli veriler sunan bir rapor olduğunun altını çizerek, değerli katılımınız ve destekleriniz için teşekkür ederim. “ dedi.
Bugün tekstil ve hazır giyim üretiminin tüm aşamalarında işletmelerimiz var
DTSO Yönetim Kurulu Balkanı Mehmet Kaya tekstil ve hazır giyim sektörünün Diyarbakır için stratejik bir sektör olduğunu belirterek sözlerine başladı. Kaya, “ Tekstil ve hazır giyim sektörü iki açıdan önemli. Birincisi istihdam. Özellikle de genç ve kadın istihdamı için önemli bir sektör. Kadınların gençlerin daha kolay işgücüne katılabildiği emek yoğun bir sektör. Diğer önemli husus pamuk üretimi. Diyarbakır Şanlıurfa ili ile birlikte Türkiye pamuğunun %55’ini üretiyor ve daha fazla pamuk üretimi yapacak potansiyeli olan ve bu konuda yatırımları devam eden bir il. Türkiye’de batı illerinde işgücü maliyetleri artınca sektörün genç nüfusun Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu illere kaymaya devam ettiğini yıllardır görüyoruz. Aynı şekilde iplik üretim tesislerinin de pamuk üretimindeki potansiyel ile birlikte arttığını görüyoruz” dedi.
‘Tekstil sektörünün güçlendirilmesi’
Kaya “Bizler oda olarak 2009 yılında henüz kent içinde küçük atölyelerde faaliyet gösteren işletmelerimizin yer sorununu çözmek ve sektörü güçlendirmek için bir tekstil üretim merkezi kurulması için girişimlerde bulunmuştuk. Sonrasında GÜNTİAD işbirliğinde ve yerel kurumlarımızın desteği ile Tekstil OSB’yi kurduk ve bugün tekstil ve hazır giyim üretiminin tüm aşamalarında işletmelerimiz faaliyet gösteriyorlar. Tekstil İhtisas OSB, Diyarbakır OSB ve Bismil, Silvan, Ergani gibi kırsal ilçelerimizde tekstil ve hazır giyim üretimimiz var diyebiliyoruz. Şimdi ise artık bu sektördeki işletmelerimizin sürdürülmesi, üretimde çeşitliliği sağlamak ve işgücü avantajının yanında işletmelerimizin deneyimleri, bilgileri, hammadde, nitelikli insan kaynağı ve işbirlikleri ile sektörü nasıl güçlendirebileceğimize odaklanmamız gereken bir dönemdeyiz.
‘Uluslararası markalara üretim yapıyoruz ve pazarda uluslararası markalar fiyat belirliyor’
Tekstil ve hazır giyim sektörü küresel rekabet ortamından en çok etkilenen, trendlerin çok hızlı değiştiği bir sektör. Kırsaldaki küçük bir atölyemiz bile küresel piyasalardaki değişimlerden etkileniyor. Çünkü uluslararası markalara üretim yapıyor ve pazarda uluslararası markalar fiyatları belirliyor. Bu bağımlılık ve maliyet artışları bugün en temel sorunlarımız. Aynı zamanda Tekstil OSB ve Diyarbakır OSB’de en çok tekstil ve hazır giyim sektöründe yatırım talebi alıyoruz. Bu da sektörün bölgeye ve ilimize olan talebini gösteriyor.” dedi.
‘21 bin istihdamın korunması ve daha çok istihdam yaratılması için işletmelerimize döndük’
Kaya, “Geldiğimiz aşama 10 yıllık bir çalışmanın sonucu. Ancak bunu korumak şimdiki politikalar ve projeler ile mümkün değil. Bu çalışmayı da bu nedenle yaptık. İşletmelerimizi daha iyi anlamak, risklerini, sorunlarını, pazarlarda karşılaşabilecekleri tehditleri daha iyi görmek ve hem işletmelerimizin sürdürülmesi hem de bu sektörde yaratılan 21 bin istihdamın korunması ve daha çok istihdam yaratılması için işletmelerimize döndük ve görüşlerini aldık. Araştırma sonucunda önümüzde kırsal ilçelerimizde işletme, atölyelerimizin yer sorunu, artan maliyetler nedeni ile pazarda rekabet sorunu, kendi markasını geliştirmek veya farklı pazarlara açılmak isteyen işletmelerimiz için işbirliği ağları ve destekler ilk incelediğimizde gördüğümüz temel çalışma alanları. Ben odamız adına işbirliği sağladığımız GÜNTİAD’a, görüştüğümüz işletme temsilcilerimize ve bu raporun hazırlanmasında emek veren çalışma arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum” dedi.
