Şair ve yazar Halil Akyol ile çalışmaları ve edebiyat ile ilgili yaptıkları hakkında Sur Ajans için konuştuk.
Röportaj: İrfan Erdoğan
‘Anne babası Kürt ama Kürtçe konuşamayan tipik bir Türkiyeliyim’
Sevgili Halil bize öncelikle kendini tanıtır mısın?
Ben 1973 Antakya`da doğmuşum. Bütün Türkiyeliler gibi benim annem babam da göçmen olduğundan onlar da Antakya’ya sonradan gelmişler. Babam Kayseri Sarız Kırkısrak, annem de Maraş Afşin’den. Anne babası Kürt ama Kürtçe konuşamayan tipik bir Türkiyeliyim. Göç olayı hiç bitmedi. Antakya Bandırma İzmir derken 2003 ten bu yana Almanya’nın Hamburg’a sınır küçük bir yerinde yaşıyorum. Eşim Mercan'la birlikte, Ekin ve Roni İnan`ı büyütüyoruz.
‘Kürt illerinde yaşananları anlama ve anlatma çabası’
Yazmaya nasıl, nerede ve ne zaman başladın. Şimdiye kadar yayınlanan eserlerin ve onlar hakkında söylemek isteyip de söyleyemediklerin var mı? Varsa bizimle paylaşır mısın?
Okul yıllarında ders amacıyla yazılanları saymazsam yazmaya hapiste 1993`lerde başladım. Koşulların acımasız gerçekleriyle bahşedebilmenin bir aracı olarak, hayatı yeniden kurgulayan, hayalleri ve umutları şekillendiren bu şiir okuma ve yazma olayı benim için bir nevi sığınak oldu, o gün bu gündür.
Şiirlerimi Klaros yayıncısı olan sevgili Lokman`a ilk gönderdiğimde kafamda kitap olarak tasarlamamıştım. Yazdıklarıma bir baksın istemiştim sadece. Türkiye’de edebiyata ve sanata gösterilen değeri ya da daha doğru deyimiyle değersizliği anlatmaya gerek yok sanırım. Edebiyatta ve özelde şiirde yayınevlerinin tutumları bilinen bir gerçek. Tekelleşmiş yayınevlerinin internet sitelerinde iletişim bilgilerinde vardır. Şiir dosyası kabul etmezler. Belki de şiire yapılan en büyük haksızlıklardan biridir bu. Lokman Kurucunun şiir hakkındaki tutumu ve ısrarı takdir edilmesi gereken bir özveri. Umarım o ve onun gibi yeni yayıncıların bu güzel tutumları devam ederde tekellerin denetimi dışındaki şiir zenginliği gün yüzüne çıkmaya devam eder, bizde resmi sıkıcı şiir anlayışı dışında gelişen alternatif şairlerle tanışırız. “Sen Acıya Düşme İdil” ilk kitabım dilini unutan batıda büyümüş birinin binlerce insanın öldüğü Kürt illerinde yaşananları anlama ve anlatma çabası. Buradaki İdil bildiğimiz Şırnak`ın ilçesi İdil`dir.
“Herkesler çoktan İkna Olmuştur” ve “Doğmadan Başlayan” adlı iki kitabım daha var...
‘İnsanlık yeniden belki yeni harflerle alfabeye birer cümle daha ekleyerek daha güzelleştirir dünyayı’
"Herkesler çoktan ikna olmuştur" adlı şiir kitabında bir şiirinde diyorsun ki "Bilmiyorum anlatamadım derdimin hepsini. Sanki bir harf daha arıyorum alfabeye eklemeye. Aradığınız o harf hangi harf, nasıl bir harf. Mesela neyi anlatmak istiyordun da anlatamadın. Onu şimdi anlatır mısın?
O kitapta öğrencisinin öğretmeniyle olan hayat bilgisi üzerine konuşmaları var. Gerçek hayatın okullarda anlatılanla hiçte bir olmadığını fark eden birinin duygu ve düşünceleri. Ama insan ne kadar anlatsa da hep bir eksik olduğunu düşünür ya, ki öyledir. Yoksa yazma serüveni yazanlar için bir yerde sonlanması gerekirdi. Biz ne kadar doğru bilsek te ve anlattığımızı düşünsek te bir süre sonra belki de doğru olmadığını ya da eksik kaldığını ve yeni gelişmelerle yeniden yorumlanması gerektiğini fark ederiz. Bir harf daha arama hep bir adım sonrasındaki yeniyi arama gibi. İnsanlık yeniden belki yeni harflerle alfabeye birer cümle daha ekleyerek daha güzelleştirir dünyayı.
‘Benim için şiir; hayatın, insanın kendisini ve yeninin özlemini, onu kurma eylemini estetik bir şekilde dile getirme çabası’
Günümüzde daha çok şiir yazmaya başlandı. Şiir yazmak hakikaten ciddi bir bilgi ve birikim gerektirir. O halde öncelikle şair kimdir. Şiir yazmaya cesaret edenlere bir öneriniz var mı?
Yazı yazmak dediğin gibi bir birikim gerektirir. Yeni bir şeyler oluşturmak belli bir emek gerektirir. Yazarken de böyle. Okumak sonra yazmak yazdıklarını düzeltmek ve belki yeniden yazmak. Hepsi emek işi. Şiiri diğer türlerden ayıran ise yürek meselesi. Hissetmeden yazılamayacak bir edebiyat türü. Belki iş bu noktada kolaylaşıyor ya da zorlaşıyor. Şair kimdir, şiir nedir sorusu sorulmaya başlanıyor burada. Bence şair kimdir, şiir nedir daha çok edebiyat araştırmacılarının işi. Benim için şiir; hayatın, insanın kendisini ve yeninin özlemini, onu kurma eylemini estetik bir şekilde dile getirme çabası.
Belki de son yıllarda eskiye göre daha çok şiir yazılmıyor ama daha çok şiir basılabiliyor. Şimdi dijital baskının açtığı olanaklarla daha az maliyetli ve daha az sayıda baskı yapılabiliyor. Yayıncılarda bu olanaklardan yararlanarak daha çok yazara olanaklar sunabiliyorlar. Yoksa eskiden de yazılıyordu şiir. Yazanlar bence bu olanakları iyi değerlendirmeli ve yazdıklarını okuyuculara ulaştırmalı. Kimsenin kimseden bir üstünlüğü yok ki. Ya da birilerinin oluşturttuğu şiir piyasasına uymuyor diye neden insan kendi biçiminden, içeriğinden vazgeçsin ki.
‘Dijital olanakları kitaplar içinde kullanmak en doğrusu’
Belirtmeden geçmeyeceğim. Giderek kitaptan ve okumadan büyük bir kaçış var. Bunu neye bağlıyorsunuz. Buna karşı ne yapılabilir sizce?
Kitaptan bir kaçış olduğu kesin bu yeni dijital çağda. Bu hemen toplumun her kesiminde var, yani sadece çocuklarda ya da gençlerde değil. Bilgisayar ve internet çağının zorunlu sonucu olsa gerek bu. Ama bilmek öğrenmek isteği insanda hiç bitmeyecek bir olay. O yüzden kitap biçimleri değişebilir ama kitap ya da bilgi aktarımı olayı bitmeyecektir. Dijital olanakları kitaplar içinde kullanmak en doğrusu olacaktır.
‘İnsandan, emekten, iyiden yana yeni bir dünyaya olan özlem ve inançla yazmaya devam ediyorum’
Halil hocam son olarak, yeni bir çalışmanız var mı? Neler yapıyorsunuz. Ayrıca bu söyleşi için bana zaman ayırdığınız için teşekkür ediyorum. Başarılar diliyorum...
İrfan abi siyasetle ilgilendiğim kadar okumak ve yazmak benim için hayatın vazgeçilmezi. Yoksa bu kadar eşitsizlikle, çirkinlikle, kötülükle nasıl bahşedilir. İnsandan, emekten, iyiden yana yeni bir dünyaya olan özlem ve inançla yazmaya devam ediyorum. Özel mülkiyeti kutsayanların yarattığı değerlerin insanlığı nereye sürüklediği ortada. Belirtmeden geçemeyeceğim Hamburg’da Mavi Düşler Şiir Grubu olarak şiir sevenlere zaman zaman şiirler de okumaya çalışıyoruz. Bana bu söyleyişi olanağını verdiğin için asıl ben çok teşekkür ediyorum.
