Kayıp yakınları ve İHD Diyarbakır Şubesi’nin “Kayıplar bulunsun, failler yargılansın” eyleminde bu hafta Siverek ilçesinde 1994’de gözaltına alınan ve bir daha haber alınamayan gazeteci Nazım Babaoğlu’nun akıbetini sordu.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi ve Kayıp Yakınları, “Kayıplar bulunsun, failler yargılansın” eylemin 735’incisini Bağlar ilçesinde bulunan Koşuyolu Parkı Yaşam Hakkı Anıtı önünde gerçekleştirdi. Üzerinde kayıpların fotoğrafı olan pankartın açıldığı eylemde, Urfa’nın Siverek ilçesinde 1994 yılında gözaltına alınan ve bir daha haber alınamayan Özgür Gündem gazetesinin muhabiri Nazım Babaoğlu’nun hikâyesi okundu.
Söz konusu devlet kaynaklı, insanlığa karşı işlenmiş suçlar olduğunda, hiçbir şekilde faillerin adil bir ortamda yargılanmadığına ve cezalandırılmadığına dikkat çeken İHD Şubesi Başkanı Abdullah Zeytun, “Dün görülen Ankara JİTEM davasında da aynı akıbeti gözlemledik” dedi. Zeytun, “90 yıllarda işlenen suçlar ve sonrasındaki cezasızlık pratik ve uygulamaları ile tüm politikalarını takip etmeye ve sürdürmekte kararlılar. Son olarak Amedspor-Bursaspor maçında nefret ve ırkçı söylemler ve saldırılarını da gözlemlediğimizde tümüyle Kürtlerin inkârı üzerine yetiştirilen bir nefret söylemin sahnelendiğini görüyoruz. 90’lı yıllarda ağırlıklı olmak üzere Amed’te ve Kürt bölgesinde, Kürtlerin sistematik şiddetin faili olan kişilerin Amedspor maçında posterlerin açılarak bu görselleri tekrardan hafızlara getirmeye çalışması bu çabanın da bu türden insanlığa karşı işlenmiş suçlarla hakiki bir şekilde yüzleşmemesinin ve hesap verememesinin bir göstergesi olduğunu görüyoruz” diye konuştu.
Kardeşi kaçırıldığında cezaevinde olduğunu ve o dönem annelerin hak savunuculuğunu yaptığını anlatan Babaoğlu’nun ağabeyi, Burhan Babaoğlu da “Şimdi dışarıdayım, nöbet sırası elbette bendedir. Bu fotoğrafı onurla taşıyorum. İçerde ve dışarıda adalet arayanlar için bu fotoğrafı her zaman güç, moral, dayanma ve irade kaynağıydı. Kardeşim kaybedildi, kaybedenleri tanıyoruz, niçin kaybedildiğini de biliyoruz, sorun onu kaybeden 3-5 eşkıyanın değil, sorun bu masaları elinde tutan bir düzenin varlığıdır. Bu düzen değişecek, ne olursa olsun değişecek. Belki sesimiz az çıkabilir, sayımız az olabilir ama arkamızda bir tarih var. Haklıyız, gururluyuz” diye belirtti.
Siverek’te 1974 yılında doğan Nazım Babaoğlu, 1991 yılında Urfa Ticaret Lisesi’ni bitirdikten sonra, 19 yaşında Özgür Gündem gazetesinin Urfa bürosunda çalışmaya başladığını hatırlatan İHD Amed Kayıp Komisyonu Üyesi Fırat Akdeniz ise,“Babaoğlu’nun gazeteci olarak çalışmaya başladığı 1992 yılı aynı zamanda Özgür Gündem gazetesinin yayın hayatına başladığı tarihtir. 1992 yılında gazete çalışanları yaptıkları haberler nedeniyle birçok kez ölüm tehdidi almışlardı. Türkiye’de gazetelere ait büroların bombalandığı, gazetecilerin sokaklarda infaz edildiği karanlık bir dönem yaşanıyordu. Tam da bu süreçte 18 Şubat 1993 tarihinde Özgür Gündem gazetesi Urfa Büro Şefi ve İnsan Hakları Derneği Urfa şubesi yönetim kurulu üyesi Kemal Kılıç da uğradığı silahlı saldırı sonucunda öldürüldü ” ifadelerinde bulundu.
Akdeniz, Özgür Gündem gazetesi Riha bürosu çalışanları bölgede işlendiği iddia edilen birçok suç ile ilgili de haber yayımlandığını anımsatarak, şunları söyledi: “Bunlardan biri Bucak Aşireti’ne mensup dört korucunun Siverek’te görevli bir öğretmenin evini basarak öğretmene ve kız kardeşine cinsel saldırıda bulunduklarına dair hazırladıkları haberdir. Bu haber Özgür Gündem gazetesinde yayınlanınca Urfa Bürosu çalışanlarına yönelik tehditler daha da arttı. Haberin yayınlanmasından sonra; gazetenin etrafında şüpheli kişilerin dolaşmaya başlaması üzerine, gazete çalışanları yedinci kattaki gazete bürosunun pencerelerine demir parmaklık taktırmıştır. Gazete çalışanlarının can güvenliklerinin sağlanmasına dair resmi kurumlara yaptıkları başvurulara cevap verilmez ve hiçbir önlem alınmaz.”
12 Mart 1994 sabahı Siverek’te yerel bir gazetenin çalışanı ve ilçenin Anadolu Ajansı (AA) temsilcisi Murat Yoğunlu, Özgür Gündem Urfa bürosunu telefonla aradığını da anımsatan Akdeniz, “Murat Yoğunlu, gazetenin yetkililerine Siverek’te korucularla ilgili çok önemli bir haber olduğunu ve mutlaka muhabir göndermelerini söyler. Bunun üzerine Nazım Babaoğlu, sözü edilen haberi takip etmek ve Murat Yoğunlu ile buluşmak üzere Siverek ilçesinde bulunan İrfan Matbaasına gider. Görgü tanıklarının beyanlarına göre; Nazım Babaoğlu, İrfan Matbaası adlı işyerine gittiğinde Bucak Aşireti’ne mensup korucular tarafından zorla dışarı çıkartılarak bir araca bindirilip Sedat Bucak’ın evine götürülür. Babaoğlu’ndan 12 Mart 1994 tarihinden bu yana bir daha haber alınmıyor” dedi.
Babaoğlu, yirmi gün kadar Bucak’ların elinde sağ olarak kaldığı ve bir araçla Urfa’da gezdirilerek sorgulandığını da görenler olduğunun altını çizen Akdeniz, şöyle devam etti: “Bu duyumlar üzerine davacı olan baba İbrahim Babaoğlu, polisler tarafından gözaltına alınıp tehdit edilir. O da diğer çocuklarını korumak amacıyla ‘Oğlumu kim kaçırdı ben bilmiyorum’ şeklinde ifade verir. Böylelikle soruşturma dosyası kapatılmış olur. Babaoğlu’nun babası ve annesi de Nazım’ın kaybettirilmesinden bir müddet sonra Sedat Bucak ile görüşür. Görüşmeden yaklaşık bir ay sonra Fırat Nehri'nin kenarında kimliği tespit edilemeyen cansız bir beden bulunur. Olay yerine Nazım Babaoğlu olabilir şüphesiyle gidip araştırmak isteyen aileye izin vermeyen emniyet yetkilileri, bulunan cenazeyi kimlik tespiti yapmadan kimsesizler mezarlığına defneder. Aileye zaman zaman Nazım’la ilgili tanıklılar ulaşsa da, bu tanıklar resmi kurumlara beyan vermekten çekinir. Ailenin tüm başvurularına, tanık beyanlarına rağmen Babaoğlu’nun dosyasında bir gelişme sağlanmaz. İç hukuk yolarından bir sonuç elde edemeyen aile, dosyayı AİHM’e taşır. Babaoğlu’nun dosyası halen AİHM’de karar aşamasındadır.”
Açıklama oturma eylemiyle son buldu.
Batman’da ise Kayıp Yakınları ve İHD Şubesi üyeleri, eylemlerinin 572’nci haftasında Gülistan Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde toplandı. "Kayıplar bulunsun, failler yargılansın" yazılı pankart ile kayıpların fotoğrafının açıldığı eylemde bu hafta Şırnak’ın Silopi ilçesine bağlı Yeniköy Beldesi’nde 18 Mart 1998 tarihinde kaybedilen ve kendisinden bir daha haber alınmayan Mehmet Mungan’ın akıbeti soruldu.
İHD Şube Yöneticisi Gülbahar Kaya Mungan’ın izine halen rastlanılmadığını hatırlatarak, “Gözaltına alındıktan sonra ailesinin tüm girişimlerine rağmen kendisinden bir daha haber alınamadı. 2009 yılında Ergenekon adı altında başlayan yargılamalar sonrası Mehmet Mungan’ın ailesi Şırnak Barosu’na başvuruda bulundu ve Ergenekon davasında yargılanan bazı askerlerin Mungan’ın kaybedilmesinde sorumlu olabileceğini bildirdi. Şırnak Barosu başvuru üzerine Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Ancak suç duyurusuyla ilgili bugüne kadar herhangi bir gelişme sağlanamadı” diye konuştu.
Verdikleri mücadelenin çeyrek yüzyıla dayanmasına rağmen isimleri ve suçları belli olan yüzlerce failin korunmaya devam edildiğini sözlerine ekleyen Kaya, “Yıllardır iş başına gelen bütün iktidarlara suçluların açığa çıkarılmasını ve yargılanmalarını devleti hukuk temellerine oturtmalarını karanlıkta kalmış olayları aydınlatmaları talebinde bulunuyoruz. Ve yıllardır bu alanlardan ayrılacağımız günün hayaliyle eşit yurttaşlık temelinde, insana yaraşır, barış ve huzurlu bir ülkede uyanmayı arzuluyoruz” diye belirtti. (MA)
